گلفشان مکران ناشی از تشدید فعالیت تکتونیکی است
به گزارش پی اچ پی و جی کوئری محقق پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، گلفشان های اخیر در منطقه مکران را در نتیجه کارهای تکتونیکی در منطقه دانست و اظهار داشت: این فعالیت ها تنش هایی را به رسوبات وارد میکند و موجب می شود که سیالاتی که در داخل رسوبات است، بصورت گلفشان خودرا نشان دهد.
به گزارش پی اچ پی و جی کوئری به نقل از ایسنا دکتر محمد هادی گرایونی، استادیار پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در جمع خبرنگاران با اشاره به انتشار ویدئویی از پدیده گلفشان در منطقه مکران دریای عمان، اظهار داشت: پدیده گلفشان در خشکی و دریا در منطقه مکران امری طبیعی است، به شکلی که گلفشان های خشکی جزو پدیده های توریستی بشمار می رود.
وی در پاسخ به این پرسش که گلفشان ها در این منطقه چگونه ایجاد می شوند و بر اثر چه عواملی رخ می دهند، توضیح داد: گلفشان ها در تمام دنیا گستردگی دارند، همچون در دریای خزر؛ ولی خاصیت گلفشان های منطقه مکران این است که گلفشان های نواحی خشکی و کم عمق دریایی منطقه مکران همراه با گازهای هیدروکربنی است۱ که عموما گاز "متان" است، ولی گلفشان های دریای خزر با خارج شدن مقادیری از گاز متان و سایر گازهای هیدروکربنی است.
گرایونی با اشاره به رخداد گلفشان در منطقه آبی باکو که همراه با انفجار بود، تصریح کرد: گلفشان ها نتیجه کارهای تکتونیکی در منطقه هستند. کارهای تکتونیکی کارهایی است که از حرکات صفحات زمین شناسی ناشی می شود و در منطقه مکران، این منطقه به اصطلاح زمین شناسان با عنوان منطقه "فرورانشی" گفته می شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، منطقه فرورانشی را منطقه ای توصیف کرد که یک صفحه زمین شناسی به زیر صفحه دیگر با یک نرخ و سرعت ثابت می رود که این نرخ در منطقه مکران بین ۳ تا ۴ سانتی متر در سال برآورد شده است.
گرایونی، افزود: رفتن یک صفحه زمین شناسی به صفحه دیگر موجب وقوع زمینلرزه ها می شود.
وی اشاره کرد: همزمان با وارد شدن یک صفحه به زیر صفحه دیگر، تنش هایی به رسوبات وارد خواهد شد و این تنش ها در رسوبات انباشته و موجب می شود که سیالاتی که در داخل رسوبات است، بصورت گلفشان خودرا نشان دهد.
این محقق حوزه زمین شناسی این پدیده را همانند یک پرتقالی تشبیه کرد که به آن فشاری وارد شود و هر چقدر این فشار افزایش یابد، پوست آن ترک می خورد و آب پرتقال از آن خارج خواهد شد. این همان اتفاقی است که در منطقه مکران اتفاق می افتد.
وی افزود: اتفاق گلفشانی که بتازگی در منطقه مکران توسط دوربین ها ثبت شده، همزمان با تشدید پدیده گلفشان های شناخته شده در خشکی و خارج شدن رسوبات گلی و تشدید لرزه خیزی بوده است
بگفته این محقق پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، این دو منطقه گلفشان باوجود آنکه از هم فاصله بسیاری دارند، ولی از نظر تکتونیکی با هم مرتبطند.
تشدی لرزه خیزی در استان هرمزگان
این استادیار پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به تشدید لرزه خیزی در هرمزگان، اظهار داشت: نمونه بارز تشدید لرزه خیزی در هرمزگان، زلزله کوخرد با بزرگای ۶ و پسلرزه های آنست که خوشبختانه خسارات زیادی به همراه نداشته است.
وی ادامه داد: این که چرا کارهای تکتونیکی در این منطقه بالا رفته است و چه در قالب گلفشان و چه در قالب زلزله بروز می یابد، واقعیت این است که بشر دراین زمینه اطلاعات زیادی ندارد؛ چونکه تنش های تکتونیکی که در داخل رسوبات و یا در داخل سنگ ها انباشته می شود، در یک محل و در یک زمان خاصی آغاز به آزاد کردن این تنش ها می کند و این پدیده شناخته شده نیست و بنا بر این است که بشر قادر به پیش بینی زلزله نیست.
فرضیه جدید برای دلیلهای رخداد زلزله
گرایونی به بیان نظریه جدیدی در سطح جهانی درباب دلیلهای رخداد زلزله اشاره نمود و اظهار داشت: در چند سال اخیر موضوعی در سطح جهانی به آن پرداخته شده است که می تواند پاسخی برای این سوال باشد؛ اینکه چرا این زلزله ها اتفاق می افند و تنش ها آغاز به آزاد شدن می کند.
وی افزود: پژوهشگران دراین زمینه به این مساله پرداخته اند که احیانا "سرعت گردش کره زمین به دور خودش" یکی از عوامل مؤثر در بروز زلزله باشد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، اشاره کرد: بر طبق این فرضیه، زمین با یک سرعت مشخصی به دور خودش می چرخد و طول شبانه روز را تعیین می کنند و طی دهه های اخیر به ویژه در سالهای اخیر پژوهشگران با دقت زیادی طول شبانه روز را محاسبه و آنها مشاهده نمودند که شبانه روز در حد صدم ثانیه در طول زمان تغییر می کند. بدین سبب می توان برآورد کرد که سرعت چرخش زمین به دور خودش، تغییر می کند.
وی با اعلان اینکه گردش زمین به دور خودش، ایجاد نیروی گریز از مرکز می کند که در مقابله با نیروی جاذبه زمین است، افزود: این پژوهشگران اینگونه اعلام نمودند که چون افزایش تغییر سرعت زمین به دور خودش و یا کاهش سرعت چرخش زمین به دور خودش سبب تغییر در نیروی گریز از مرکز می شود؛ بدین جهت احیانا این امر می تواند موجب تحرک تنش هایی باشد که در رسوبات و سنگ انباشته شده است. آزاد شدن این تنش ها در بعضی جاها بصورت گلفشان و در بعضی جاها بصورت زلزله خودرا نشان میدهد.
پاسخ به یک سؤال اساسی
این استادیار پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش فعالیت تکتونیکی جای نگرانی دارد یا خیر، توضیح داد: پاسخ قطعی نمی توان به سوال داد، چون ناشناخته های زیادی دراین زمینه وجود دارد.
وی اشاره کرد: ولی چیزی که می توان دراین زمینه بیان کرد، این است که وقوع گلفشان ها در منطقه ای موجب تخلیه تنش های انباشته شده می شود و از این نظر به نوبه خودش احتمال وقوع زلزله ها را می کاهد.
وی اشاره کرد: ولی اظهار نظر در این مورد دشوار است و نمی توان با قطعیت در این زمینه حرف زد.
منبع: پی اچ پی و جی كوئری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب