در بزرگداشت روز و هفته جهانی ستاره شناسی؛
تقسیم عشق به آسمان در روز و هفته جهانی ستاره شناسی
به گزارش پی اچ پی و جی کوئری سال جاری در حالی از ۲۰ تا ۲۶ ازدیبهشت ماه سالجاری روز و هفته جهانی ستاره شناسی اعلام شده است که همچنان ایران و دنیا درگیر ویروس کرونا هستند و مقرر است برنامه های این هفته و روز جهانی به صورت مجازی برگزار شود، ضمن آنکه فعالان این عرصه فرصتی خواهند داشت تا مسئولان را به صدمه های فعالیتهای نجوم آماتوری و لزوم حمایت رسمی از این گروه ها متوجه کنند.
به گزارش ایسنا، ستاره شناسی؛ علمی که انسان را تا بی نهایت های آسمان می کشاند تا رازهای سر به مهر خویش را برای آنها بازگو کند. درک پدیده های آسمانی، بخشی از تلاش سیری ناپذیر انسان در راه درک و شناخت نظم حاکم بر تمام طبیعت است و شاید این حس ناب باشد که انسان با ابزار دست ساخته خود به نام تلسکوپ در آسمان بی پایان به دنبال پاسخ برای سوالات خود بوده است.
ولی کارکرد اخترشناسی منحصر به این نمی گردد. مردمان اولیه از آسمان بعنوان قطب نما، ساعت و تقویم استفاده می کردند. طلوع و غروب خورشید به ترتیب نمایانگر شرق و غرب بودند و با شروع تبادلات تجاری میان فرهنگ ها، موقعیت ستارگان برای راهنمایی دریانوردان به کار گرفته شد.
با توسعه کاربردهای این علم بود که در سال ۱۹۷۳ داگ برگر، رئیس انجمن ستاره شناسی کالیفرنیای شمالی، ایده «روز ستاره شناسی» به ذهنش رسید و تصمیم گرفت در مناطق مختلف شهر و در معابر عمومی تلسکوپ هایی نصب کند تا رهگذران از مناظر آسمان شب بهره ببرند و به تدریج با پیوستن سایر ایالات امریکا و بعدها انجمن ها و مراکز نجومی به این طرح، برگزاری یک روز ملی برای ستاره شناسی تبدیل به روز و هفته جهانی اخترشناسی شد.
نخستین بار روز نجوم یک شنبه ای در میانه ماه آوریل تا میانه ماه می در نظر گرفته و انتخاب گردید که در زمانی بین ۱۵ آوریل تا ۱۵ می باشد. دلیل انتخاب این زمان برای آن است که برای رصد اجرام آسمانی هر چه نور کمتری در آسمان باشد، اجرام بیشتری نمایان خواهند بود. هفته ای هم که این روز در آن قرار دارد، بعنوان «هفته جهانی نجوم» شناخته شد.
در ایران هم با همت انجمن نجوم آماتوری این روز و هفته جهانی مورد توجه قرار گرفته است، ولی مدیر این انجمن تاکید دارد که نجوم آماتوری ایران با چالش هایی دست به گریبان است و شاید لازم است تا مسئولان نسبت به حمایت های رسمی از گروه های نجوم آماتوری توجه داشته باشند.
بزرگداشت روز و هفته ستاره شناسی در ایران
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتگو با ایسنا، با اشاره به برگزاری هفته و روز جهانی ستاره شناسی، اظهار داشت: با این رویکرد که فرهنگ سازی زمینه ساز روی آوری عمومی به علم است، میتوان این گونه اظهار داشت که فرهنگ بر علم مقدم بوده و از همین جا به اهمیت اقدامات علمی-ترویجی پی می بریم که نتیجه آن رویکرد حداکثری به ادامه تحصیل در علوم پایه بخصوص دانش نجوم در میان جوانان طی سالیان گذشته بوده است ولی متاسفانه شاید توجه کمتری به جایگاه آن در کشورمان شده تا جایی که به صورت مثال در دهه های اخیر و اوج گیری فعالیتهای نجومی در ایران و زحمات گاها شبانه روزی انجمن نجوم آماتوری ایران و گروه های گوناگونی که در شهرهای مختلف به معرفی بیشتر از پیش دانش کهن و جذاب ستاره شناسی به صورت خودجوش پرداخته اند، توجه زیربنایی و درخور از جانب مقامات ذیربط برای کمک به توسعه این فعالیت ها نشده و به شکلی طراوت علمی در جامعه کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه بی توجهی به این گونه فعالیتها تا حدی است که بگونه ای این تلاش ها و مراکز فعال آن نادیده گرفته شده اند، افزود: یکی از این فعالیتهای علمی-ترویجی روز و هفته جهانی «ستاره شناسی» است که از سال ۱۳۸۰ خورشیدی و بعد از مکاتبات با لیگ جهانی برگزاری این مناسبت بین المللی، برای نخستین بار همزمان با روز تعیین شده از جانب جامعه جهانی، در فرهنگسرای بهمن از جانب انجمن نجوم آماتوری ایران به اجرا در آمد.
عتیقی با تکیه بر اینکه قطعا یک روز جهانی با یک روز ملی متفاوت می باشد، تصریح کرد: مردم جهان در یک روز خاص و یا یک شعار واحد، در صدد فرهنگ سازی برای تحقق یک مبحث خاص هستند و این یکی از زیبایی های مناسبت های بین المللی به حساب می آید که باید به آن توجه داشت.
وی با اشاره به اینکه روز جهانی ستاره شناسی با شعار «آوردن تلسکوپ ها به میان مردم و تصمیم عشق نسبت به آسمان با همگان» هدفگذاری شده است، خاطرنشان کرد: ازاین رو این روز و هفته جهانی فرصت مغتنمی است تا مردم خوبمان که عمدتا به این دانش گرایش دارند، ولی امکانات کافی در اختیار ندارند، با واقعیات علمی آشنا گردند و مرز میان خرافه و شبه علم را از دانش برای آنها ترسیم نماییم، ولی این مهم هم با صدمه هایی همراه می باشد.
آسیب های موجود در راه توسعه نجوم آماتوری کشور
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ضمن اشاره به صدمه های موجود در راه توسعه نجوم آماتوری در کشور، اظهار نمود: به صورت مثال به جای حضور گروه های مختلف در مناطق مختلف کلانشهرهایی همچون تهران و مراکز استان ها، گاها شاهد تمرکز این فعالیت ها در یک نقطه خاص هستیم که اقدام پسندیده و منطقی نیست.
وی اجرای برنامه های روز و هفته جهانی ستاره شناسی بدون توجه به اهداف لیگ جهانی برگزارکننده این رویداد را از دیگر صدمه های توسعه نجوم آماتوری کشور نام برد و افزود: به دور از اهداف لیگ جهانی برگزارکننده، به جای آنکه رصدخانه ها و تجهیزات به میان مردم آورده شود، شاهد می باشیم که از علاقه مندان دعوت می شود تا به یک منطقه خاص که گاهی دور از دسترس همگان است، رجوع کنند و بیشتر به فعالیتهای با جنبه نمایشی پرداخته می شود.
این فعال حوزه نجوم آماتوری تصریح کرد: باید پذیرفت که این امر کارایی حداکثری خویش را برای ارتباط برقرار کردن با اقشار مختلف جامعه از دست می دهد و صرفاً کسانی که از امکانات لازم و درک اهمیت مبحث برخوردار می باشند، به این فضاها می روند، در حالیکه خیلی از استعدادها در گوشه و کنار شهرهای بزرگ و به دور از دسترسی این تشکل ها از آشنایی با دانش آسمانی اخترشناسی محروم می مانند و این مساله با ایجاد فرصت های مساوی برای روی آوری به دانش اخترشناسی در تضاد است.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: خوشبختانه بعد از فراگیری روز جهانی ستاره شناسی در دنیا و همچون در کشورمان، هفته جهانی اخترشناسی هم از جانب لیگ مربوطه بنیان گذاشته شد و به گروه ها و انجمن های نجومی فرصت بیشتری داد تا در طول یک هفته و نه صرفاً در یک روز به ترویج دانش اخترشناسی بپردازند.
برگزاری روز جهانی برای دیدن آسمان
به نقل از ایشان، تعطیلی رسمی کشورها هم در طول هفته ستاره شناسی برای انجام این مهم می تواند مورد توجه قرار گیرد، هر چند که برای اجرای برنامه در مدارس، دانشگاه ها، ادارات و فضاهای رسمی روزهای کاری هفته همچون روز جهانی اخترشناسی به مراتب مناسب تر خواهد بود.
عتیقی افزود: از سال ۱۳۸۶ خورشیدی هم لیگ جهانی بجز یک روز در بهار (مطابق سالیان قبل)، پیشنهاد یک روز در پاییز را برای گرامیداشت روز جهانی ستاره شناسی عرضه کرده و تلاش در افزایش این فرصت ها برای اشاعه فرهنگ این دانش کهن داشته است.
وی ضمن اشاره به نحوه تعیین روز جهانی ستاره شناسی، توضیح داد: نحوه انتخاب این روز جهانی خاص بوده و هر ساله از میانه ماه آوریل تا میانه ماه می میلادی (۲۶ فروردین تا ۲۵ اردیبهشت هر سال) روز شنبه ای که تربیع اول ماه نزدیک باشد، بعنوان «روز جهانی ستاره شناسی» انتخاب می شود و بر این اساس در هر سال این روز متفاوت می باشد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: علت اصلی توجه به ماه آن است که کره ماه بعنوان همسایه زمین و جرم دوست داشتنی زمینی ها، دارای خصوصیت های زیبایی برای مشاهده از درون تلسکوپ و حتی با چشم غیرمسلح است.
وی تصریح کرد: سال جاری طبق تقویم مندرج در کتابچه این مناسبت، روز شنبه ۲۵ اردیبهشت برابر ۱۵ می ۲۰۲۱ روز جهانی اخترشناسی و از روز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت تا یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ (۱۰ تا ۱۵ ماه می میلادی) هفته جهانی ستاره شناسی است.
عتیقی افزود: شوربختانه طی دو سال گذشته (سال ۱۳۹۹ و امسال) با وجود شیوع کووید-۱۹ و بخصوص شروع پیک چهارم این بیماری، سال جاری هم امکان اجرای برنامه های حضوری برای ترویج این دانش شاید میسر نباشد و ما تلاش خواهیم کرد که در فضای مجازی فرصت های خوبی برای معرفی این علم در اختیار علاقه مندان قرار دهیم و آماده همکاری با مراکز ذیربط برای انجام گسترده تر فعالیتها هستیم. در اینجا جا دارد که از کادر درمان و پزشکان در کمک به مردم برای مهار بیماری کرونا صمیمانه تشکر نماییم.
به قول وی پارسال بعضی از گروه های نجوم آماتوری، در شهرهای کوچک و یا با شرایط کمتر شیوع بیماری کووید، در اقدامی زیبا در هفته و روز جهانی ستاره شناسی، به مراکز درمانی رفتند و امکان آشنایی پرستاران، پزشکان و تلاشگران عرصه های بهداشت و درمان کشور با زیبایی های آسمان را فراهم کردند.
وی تصریح کرد: این انجمن سال جاری هم آماده انعکاس فعالیت گروه های سطح کشور در روز و هفته جهانی ستاره شناسی است.
تلاش برای جلب حمایت های بیشتر برای نجوم آماتوری
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ضمن اشاره به لزوم پشتیبانی از فعالیت های نجوم آماتوری در کشور، اظهار داشت: در دهه ۸۰ خورشیدی و با اوج گیری فعالیتهای پراکنده و مقطعی دهه های گذشته، انجمن نجوم آماتوری ایران با شعار «ما می توانیم» به دنبال اثبات توانمندی گروه ها و مراکز خودجوش نجومی کشور بود و در دهه ۹۰ هم علاقه مند بودیم که در مراجع قانونگذاری کشور، قوانین و حمایت های کافی از گروه های آماتوری تصویب شود و در این راستا تلاش هایی هم صورت گرفت، ولی متاسفانه بنا به علل مختلف، این امکان در سطح گسترده فراهم نشد و امیدواریم در سالهای پیش رو شاهد رفع خلا قانونی برای تسهیل در فعالیت علاقه مندان کشور باشیم و حمایت درخور از مراکز فعال نجومی صورت پذیرد؛ چون که نقش اساسی در برنامه های مختلف علمی-ترویجی در طول سال بر عهده گروه ها و مراکز آماتوری کشور بوده و باید دولتمردان بیشتر از گذشته به اهمیت حمایت رسمی و اساسی از این گروه ها بیندیشند.
عتیقی، افزود: نزدیک به نیم قرن قبل و در سال ۱۹۷۳ میلادی (۱۳۵۲ خورشیدی) داگ برگر، ستاره شناس آماتور امریکایی با بردن تلسکوپ خود به میان مردم، ایده اولیه روزی به نام «روز ستاره شناسی» را مطرح و با پیوستن ایالت های مختلف امریکا به این مناسبت، ابتدا به صورت ملی و با پیوستن گروه های نجومی دنیا به آن، تبدیل به یک حرکت بین المللی شد که به مراتب با اهمیت تر است.
منبع: php-jquery.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب