در گفت وگو با پی اچ پی و جی كوئری مطرح شد
كشورهایی كه با برنامه ریزی نرخ فرونشست را به صفر رساندند
دبیر کارگروه ملی مخاطرات با تکیه بر این که همه دشت های کشور گرفتار فرونشست زمین هستند، اظهار داشت: کاهش و توقف فرونشست زمین بر خلاف زلزله قابل کنترل است، بگونه ای که در کشور ژاپن در منطقه ای که سالانه ۱۱ سانتی متر فرونشست داشت، پس از ۱۵ سال این میزان به صفر رسیده است.
دکتر علی بیت اللهی در گفتگو با ایسنا، با اشاره به انتشار مطالبی در مورد فرونشست زمین در ایران و متوقف شدن روند اطلاع رسانی آن در رسانه های کشور، اظهار داشت: در این شرایط در مجله نیچر مطالبی در زمینه فرونشست زمین در ایران عنوان شد و رخداد این پدیده بازتاب جهانی یافت و علاوه بر آن در چند روز اخیر هم موسسه بین المللی "اینتل لب" هم گزارشی منتشر نمود و از این پدیده به نام "بمب ساعتی خاموش" یاد کرد و با طرح مجدد این پدیده در ایران، این مورد در کانون توجه قرار گرفت.
وی افزود: ما در زمینه اهمیت این مورد از سال ۱۳۷۸ مطالعات خویش را آغاز کردیم و در این مطالعات مشاهده کردیم که در جنوب غرب تهران در محدوده تقاطع بزرگراه آزدگان و بزرگراه آیت الله سعیدی تغییر ارتفاعی وجود دارد و با این مطالعات به وجود فرونشست زمین بخصوص در اراضی اطراف تهران پی بردیم.
بیت اللهی تصریح کرد: همینطور در سال ۱۳۹۵ در منطقه شهران، خیابان پیامبر، میدان قیام، میدان محمدیه و چهارراه مولوی چندین پدیده فرونشست صورت گرفت که بسیار مخرب بود، بگونه ای که در بعضی از این رخدادها تلفات جانی هم داشته ایم.
مدیر مرکز زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به اینکه همه این اتفاقات باعث شد که مسؤولان متوجه نتایج دردناک این پدیده شوند، افزود: فرونشست زمین با عنایت به ماهیت پدیده، جنبه مثبتی که از منظر کنترل دارد، این است که بر عکس زلزله، این پدیده امکان اقدامات کنترلی دارد؛ چون که این پدیده مخرب به صورت مستقیم به کاهش آب های زیر زمینی مرتبط می باشد. به این معنا که اگر سطح آب سفره های آب های زیر زمینی کاهش پیدا کند، سطح زمین پایین می رود.
بیت اللهی، با تکیه بر این که از آنجایی که پدیده فرونشست امری تدریجی است، همانند زلزله با ویرانگری های ناگهانی مواجه نیستیم، خاطرنشان کرد: ولی بعد منفی این پدیده، وسعت و گستردگی آن است. بعنوان مثال در دو منطقه جنوب تهران یکی به سمت شهریار در ابعاد ۳۰ کیلومتر در ۲۰ کیلومتر و دیگر در دشت ورامین در ابعاد ۲۵ در ۱۵ کیلومتر درگیر فرونشست زمین است.
به نقل از ایشان، همه ۶۰۹ دشت بزرگ کشور به علت افت آب های زیر زمینی با پدیده فرونشست مواجهند و مهم ترین آثار آن این است که بر اثر فرونشست زمین، محیط متخلخل منفذ دار لایه های آب دار، متراکم می شوند و تراکم این لایه ها برگشت ناپذیر است.
بیت اللهی با تکیه بر این که اگر فرونشست زمین به حدی برسد که کل سفره های زیر زمینی خالی از آب و متراکم شود، حتی اگر در سالهای آتی بارش باران و برف هزاران برابر زمان حال باشد، آب این بارش به داخل خاک نفوذ نخواهد کرد، اظهار داشت: از این وضعیت با عنوان «مرگ آبخوان ها و دشت ها» یاد می شود و در چنین شرایطی آب ناشی از بارندگی ها به جای نفوذ در زمین، در سطح زمین جاری می شود.
وی افزود: با جاری شدن آب در سطح زمین، مواد مغذی خاک شسته خواهد شد و دشت های حاصلخیز هم به کویر تبدیل خواهد شد و این مهترین آفت فرونشست است؛ چون که در این شرایط بخش کشاورزی و سایر بخش های در رابطه با آن گرفتار بحران خواهند شد و این بعد بسیار مهمی است.
آسیب زا شدن زیر ساخت های صنعتی با فرونشست
بیت اللهی ضمن اشاره به اثرات فرونشست زمین در زیر ساخت های صنعتی، اظهار نمود: فرونشست زمین در زیر خطوط انتقال نفت و گاز باعث گسیختگی آنها می شود و منجر به مخاطرات همراه با تلفات جانی هم خواهد شد.
وی ادامه داد: فرونشست زمین در محدوده کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، کرمان و مشهد درحال رخ دادن است و بر اثر آن اسکلت ساختمان ها هم گرفتار ترک خوردگی و شکاف می شود و استقامت سازه ها در مقابل فرونشست زمین کاسته می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به اینکه استقامت پایه های دکل های برق در مناطقی چون ورامین، اشتهارد، قم و دشت مهیار بر اثر فرونشست زمین کاهش یافته است، افزود: امکان دارد با گسترده شدن فرونشست، شبکه های برق قطع شوند و باید توجه گردد که این بحران با کمبود آب و خشکسالی ها همراه شده است و این کاهش نزولات جوی، قطعات روند فرونشست در سالهای آتی را تشدید خواهد نمود.
بیت اللهی با تکیه بر لزوم تجدید نظر جدی در سیستم بهره برداری از آب های زیر زمینی و در حوزه کشاورزی، اظهار داشت: زمینهای خشک و نیمه خشک محصولاتی با مصرف بالا آب کشت می شود که در دنیا از آن با عنوان آب مجازی یاد می شود. یعنی آبی که در هندوانه است، برای کشت آن هزار تا دو هزار لیتر آب مصرف شده است.
وی با تکیه بر این که برای کشت محصولی چون هندوانه چندین هزار لیتر به هدر رفته است، اظهار نمود: این محصول کشاورزی در نهایت صادر می شود که در واقع مبادرت به صادرات آب شده است.
فرونشست قابل کنترل است
بیت اللهی با اشاره به اینکه پدیده فرونشست در اراضی کویری که دارای سفره های زیر زمینی شور هستند، رخ نمی دهد، اظهار داشت: هر جا که آب های زیر زمینی مصرف زیادی داشته باشند، با پدیده فرونشست مواجهند.
وی ضمن اشاره به وضعیت فرونشست زمین در کشورهای همسایه با اشاره به اینکه این پدیده در اطراف کابل در کشور افغانستان شروع شده است، اضافه کرد: باید توجه داشت که این پدیده قابل کنترل است و این پدیده در کشوری مانند ژاپن مدیریت شده است، بگونه ای که در منطقه ای از این کشور سالانه ۱۱ سانتی متر فرونشست داشت و با برنامه ریزی جدی این کشور در این حوزه بعد از ۱۵ سال، این فرونشست صفر شده است.
بیت اللهی، نمونه دیگر آنرا در دشت کالیفرنیا دانست که در وضعیت بحرانی قرار داشت و هم اکنون فرونشست زمین در این منطقه با اصلاح شیوه آبیاری، تزریق آب به سفره های زیر زمینی (تغذیه مصنوعی آب های زیر زمینی) کنترل شده است، تصریح کرد: فرونشست بر خلاف زلزله با اقدامات برنامه ریزی شده قابل کنترل است و در این حوزه بیشتر عزم و اراده و سرمایه گذاری و لمس اهمیت مبحث نیاز است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب